Temat podrzucałem już zarządowi w kontekście pozyskania pieniędzy na montaż ogrzewania / wentylacji w nowym lokalu. Miałem nadzieję, że moglibyśmy uzyskać już pieniądze za rok 2022, ale niestety rejestr działa bardzo powoli - i nawet, jeżeli wszystko nam sprawnie pójdzie, to 1.5% moglibyśmy dopiero otrzymać za rok 2023.
Postaram się tutaj ± streścić cały temat i podsumować całe “legalese” dostępne w internecie na ten temat.
1. Zanim się w to wpędzimy - czy jest to warte zachodu?
Per Finanse HSŁ - dashboard nasze aktualne wolne środki to 984.86 PLN, sprawdzone 28 stycznia 2023. Pomijając miesiące, gdzie wychodzimy na minus, średni bilans dodatni wychodzi nam 300-700 PLN/mc, czyli ok. 6000 PLN/rok. Jeżeli chcemy remontować HSa przez 5 lat - spoko, może coś tam się uda zrobić. I może nawet uda się przyciagnąć więcej składkowiczów - ale finalnie w perspektywie 12mc+ nasz budżet będzie rósł o maksymalnie 10-12k PLN/rok.
IMO najwięcej warta w naszym HSie jest umowa najmu lokalu, która daje nam świetne podłoże pod stworzenie np. sekcji makerspace-owej, która potencjalnie mogłaby przynieść nam wielu nowych członków po zaopatrzeniu się w maszyny, które moglibyśmy zbudować wg. opensource-owych projektów niskim kosztem. Do osiągnięcia tego stanu będzie potrzebne ok. 20-30k PLN aby dokończyć remont i naszykować bezpieczną elektrykę, ogrzewanie, wentylację, ew. jakąś dodatkową izolację ścian zewnętrznych. Samo ogrzewanie będzie kosztowało nas ponad 10k PLN.
Moim zdaniem skupiając się stricte na aspekcie społecznościowym / budując “miejsce do spotkania się ze społecznością i ew. polutowania” nie zbierzemy wystarczającej puli pieniędzy, aby osiagnąć poziom przychodów, z którego utrzymamy 120m2 lokal na “rozsądnym” poziomie.
Od tego roku uzyskanie statusu OPP umożliwiłoby nam zebranie 1.5% podatku od każdej osoby, która wpisałaby HSŁ w swoich PITach. Załóżmy optymistyczny wariant, że potencjalny darczyńca zarabia $80k/rok. Daje to ok. 350k zł brutto/rok (ok. 30k brutto/mc). Upraszczając matematykę, 350k*1.5%=5250zł od każdej takiej osoby. 2 takie osoby dorównałyby wpływom do budżetu ze składek. IMO należy w to iść.
2. Kto i na jakich warunkach może otrzymać status OPP?
Podstawowa kwestia - czyli czy kwalifikujemy się do bycia OPP i czy konsekwentnie nie ogranicza nam to pola działania podczas rozwoju HSa.
Warunki:
-
Status OPP może uzyskać każda organizacja pozarządowa, niezależnie od swojej formy prawnej, jakie jest np. bycie (…) stowarzyszeniem.
Tak, spełniamy ten warunek.
-
Działalność pożytku publicznego jest więc aktywnością prowadzoną przez organizacje pozarządowe dla dobra społecznego w obszarach opisanych w ustawie jako sfera zadań publicznych.
Organizacja pozarządowa działa w sferze pożytku publicznego, jeśli zadania, których się podejmuje, aby realizować swoje cele statutowe, należą do któregokolwiek z poniżej podanych obszarów. Przy czym, statutowe działania prowadzone przez organizację nie muszą zawierać się we wszystkich wymienionych dziedzinach - wystarczy, że dotyczą jednej.
Należy przytoczyć tutaj nasz statutowy “cel działania”:
Celem stowarzyszenia jest:
- działalność edukacyjna, naukowa i oświatowo-wychowawcza, wspieranie idei nauki otwartej wobec obywateli i przez obywateli tworzonej,
- popularyzacja nauki i metody naukowej,
- wspieranie postaw obywatelskich, w szczególności wśród młodzieży,
- upowszechnianie i ochrona praw człowieka oraz swobód obywatelskich,
- upowszechnianie i ochrona wolności osobistej i gospodarczej,
- promowanie wolności w zakresach: światopoglądu, wolności do wyboru alternatywnej edukacji, prowadzenia działalności gospodarczej, wolności informacji, wolnego i otwartego oprogramowania oraz otwartych technologii (ang. Open hardware),
- podejmowanie działań na rzecz pomocy, rozwoju i aktywizacji oraz wspierania postaw przedsiębiorczych, w szczególności wśród młodzieży, osób niepełnosprawnych i wykluczonych zawodowo,
- wspieranie aktywności społecznej i kulturalnej, w szczególności wśród młodzieży,
- upowszechnianie kultury fizycznej, sportu i turystyki.
I skontrastować to z listą warunków z linku (jest dużo punktów, wklejam tylko adekwatne do naszego statutu):
- udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz zwiększania świadomości prawnej społeczeństwa - teoretycznie tak, ale nie opierałbym na tym naszego wniosku
- podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej - jak na razie to jedynie zachwalamy Papieża Polaka ( ͡° ͜ʖ ͡°)
- promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy - tak, zobacz punkt 7, ciężko udowodnić przy obecnej aktywności HSa
- działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości - tak, jeszcze jak!
- działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce gospodarczej - tak!
- nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania - potencjalnie też tak
- działalności na rzecz dzieci i młodzieży, w tym wypoczynku dzieci i młodzieży - też byłaby szansa?
- upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji - tak
- upowszechniania i ochrony praw konsumentów - raczej tak, ale nie jest to jasno napisane w statucie
Podsumowując - moim zdaniem, tak, absolutnie spełniamy ten warunek, bez zmian w statucie.
-
Działalność pożytku publicznego i spełnianie wszystkich wymogów stawianych przez ustawę muszą zostać potwierdzone przez sąd (KRS).
Status prawny organizacji pożytku publicznego uzyskuje się poprzez złożenie odpowiedniego wniosku do Krajowego Rejestru Sadowego (KRS). Sąd nadaje status zainteresowanej organizacji po sprawdzeniu, czy organizacja pozarządowa rzeczywiście działa na polu pożytku publicznego i czy spełnia inne warunki wymagane przez ustawę. Potwierdzenie uzyskania statusu pożytku publicznego uzyskuje się poprzez odpowiedni wpis w KRS.
Oczywiście trzeba zarejestrować się jako OPP w KRS
-
Organizacją pożytku publicznego może zostać podmiot, który prowadzi działalność pożytku publicznego nieprzerwanie co najmniej przez 2 lata
22 marca 2023 mijają 2 lata od momentu założenia HSa. Wówczas będziemy mogli rozpocząć proces rejestracji
-
Dodatkowo:
- Adresuje swoją działalność statutową do ogółu społeczności
Tak
- Organizacja pozarządowa może prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie jako dodatkową w stosunku do działalności pożytku publicznego.
Nie prowadzimy takiej działalności. Pytanie brzmi - czy byśmy chcieli? IMO raczej nie, nawet pójście w stronę idei Makerspace sprowadzałoby się jedynie do wymogu do bycia składkowiczem przed korzystaniem ze sprzętu. IMO cokolwiek byśmy zbudowali komercyjnego i tak powinno być wydzielone poza stowarzyszenie - i realistycznie jest to mało prawdopodobne, że nagle coś co HS stworzy zaczęłoby przynosić hajs
- Cały dochód organizacji (nadwyżka przychodów nad kosztami) przeznaczany jest na działalność pożytku publicznego.
Raczej tak.
- Organizacja pozarządowa ma statutowy kolegialny organ kontroli lub nadzoru, odrębny od organu zarządzającego i niepodlegający mu w zakresie wykonywania kontroli wewnętrznej lub nadzoru, przy czym członkowie organu kontroli i nadzoru:
a. nie mogą być członkami organu zarządzającego ani pozostawać z nimi w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu, w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości służbowej (czyli np. członek komisji rewizyjnej nie może być podwładnym członka zarządu, ale już zależność odwrotna jest możliwa);
b. nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe;
c. mogą otrzymywać z tytułu pełnienia funkcji w takim organie zwrot uzasadnionych kosztów lub wynagrodzenie w wysokości nie wyższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni)
d. Uwaga! W stowarzyszeniach członkowie organu nadzoru wewnętrznego (komisji rewizyjnej) nie mogą pobierać wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji jako, że zgodnie z ustawą Prawo o stowarzyszeniach członkowie pełnią swoje funkcje społecznie. Zatem w statucie stowarzyszenia nie umieszcza się takiego zapisu.
Mamy oddzielny organ kontroli (hello!), nie jesteśmy rodziną z nikim w zarządzie, zarząd nie może nas zatrudniać - ale w drugą stronę tak, więc nie ma nawet przeciwwskazań żeby członkowie zarządu współpracowali z moją agencją.
- Członkowie organu zarządzającego nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe.
Mam nadzieję, że to spełniamy
- Statut organizacji pozarządowej (lub inne akty wewnętrzne np. jeśli organizacja ubiegająca się o status OPP nie działa na podstawie statutu, ale innych dokumentów) musi zabraniać:
a. udzielania pożyczek lub zabezpieczania zobowiązań majątkiem organizacji w stosunku do jej członków, członków organów lub pracowników (… i ich rodziny …) zwanych “osobami bliskimi”.
b i c. (… inne warunki dotyczące preferencyjnych warunków wykorzystywania / przekazywania majątku stowarzyszenia do osób bliskich …)
d. zakupu towarów lub usług od podmiotów, w których uczestniczą członkowie organizacji, członkowie jej organów lub pracownicy oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich lub po cenach wyższych niż rynkowe.
Tutaj jedynie problematyczny byłby punkt d - ale tak jak przy funduszach UE, starczy odpowiedni proces “zamówień” i… raczej nikt nie będzie chciał zarabiać z HSa?
- Dodatkowo warto wspomnieć, że jeśli organizacja pozarządowa starająca się o status organizacji pożytku publicznego ma zamiar prowadzić albo prowadzi zarówno nieodpłatną jak i odpłatną działalność pożytku publicznego to informację o przedmiotach tej działalności powinna umieścić w statucie.
Jak wspomniałem już wcześniej, raczej nie chcemy prowadzić odpłatnej działalności pożytku publicznego. Kryterium dostępu do HSa będzie cały czas opłacanie składek.
TL;DR: Tak, spełniamy warunki.
3. Co nam to da, oprócz 1.5% podatku?
Dodatkowo otrzymalibyśmy (pomijając inne relatywnie mało przydatne benefity):
- Możliwość zwolnienia z podatku VAT - wydatki obniżone o 18.7% przy produktach opodatkowanych 23%!
- Zwolnienie od podatku dochodowego - i tak chyba nie płacimy?
- Zwolnienie od podatku od nieruchomości - nie pamiętam ile on wynosi, ale teraz go płacimy, bo wynajmujemy lokal od miasta.
- Zwolnienie od opłat skarbowych, sądowych i podatku od czynności cywilnoprawnych - relatywnie mało ważne, ale też się przyda.
4. Jakie będziemy mieli z tego tytułu obowiązki?
Niestety największą konsekwencją będzie większa papierologia - ale ja bym się jej nie bał.
-
Sporządzanie i publikacja sprawozdań (merytorycznych)
Sprawozdanie OPP - Poradnik - ngo.pl
Po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego OPP mają obowiązek opublikować (zamieścić) sprawozdanie merytoryczne i zatwierdzone sprawozdanie finansowe (czyli po podjęciu uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania, samej uchwały w bazie się nie umieszcza) w internetowej bazie sprawozdań, prowadzonej przez Dyrektora Narodowego Instytutu Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, w terminie: (…) do 15 lipca
dodatkowo sprawozdanie musi być opublikowane na naszej stronie internetowej + musimy prowadzić księgowość adekwatną do naszych przychodów
Organizacje pożytku publicznego (OPP) mają obowiązek sporządzić i ogłosić dwa rodzaje sprawozdań rocznych: merytoryczne i finansowe.
Obowiązują dwa wzory sprawozdań merytorycznych organizacji pożytku publicznego:
- (…)
- sprawozdanie w wersji uproszczonej – dotyczy organizacji, które osiągnęły przychód do 100 tys. zł.
Tutaj jest wzór: https://dziennikustaw.gov.pl/D2018000206101.pdf - załącznik nr 2.
Zawiera się w nim:
- dane stowarzyszenia
- kiedy stało się OPP
- skład organów
- opis działań podjętych przez organizację
- zasięg terytorialny
- liczba odbiorców działań
- 3 “najdroższe” działania nieodpłatne / odpłatne prowadzone przez organizację, przypisane do “sfer działalności pożytku publicznego”
- ew. opis DG jeżeli taka była prowadzona
- bilans finansowy rozbity na kategorie
- rozpisanie na co wydano 1.5% z podatków
- wypisanie z których zwolnień się skorzystało
- opisanie ile osób zatrudniono, ile ma się członków, ile osób wykonywało wolontariat, ile się na nich wydało
Brzmi rozsądnie? IMO tak.
-
Sprawozdania finansowe
Sprawozdanie finansowe - informacje ogólne - Poradnik - ngo.pl - raczej to już robimy? Czy przeprowadzamy cały proces podpisywania i akceptacji przez organ zarządu? @d33tah
Tutaj dokumenty i protokoły jak to się robi Protokoły, uchwały - zatwierdzenie sprawozdania finansowego stowarzyszenia - Poradnik - ngo.pl.
Oba sprawozdania należy opublikować na pozytek.gov.pl - Uproszczone sprawozdanie dla OPP – już w tym roku! - Poradnik - ngo.pl
-
Wydzielenie rachunkowo środków z 1.5% i dostarczenie do US numeru konta na 1.5%
Proste - zakładamy oddzielne konto i przekazujemy jego dane do US. Nowa OPP zgłasza konto do urzędu skarbowego - Poradnik - ngo.pl
-
Informowanie o przeznaczeniu środków z 1.5% na promocję
Raczej tego nie planujemy robić, mamy za dużo wydatków.
Podsumowując - obciążenie “papierologiczne” na HSie moim zdaniem nie zwiększyłoby się w znaczący sposób. Nie widzę żadnych argumentów przeciwko rozpoczęciu tego procesu po 22 marca 2023.
5. Terminy i kiedy moglibyśmy otrzymywać pieniądze z 1.5%
Organizacje muszą być wpisane do rejestru OPP do 30 listopada danego roku, aby można było im przekazać 1.5% w roku podatkowym. Wykaz OPP – 1,5% - Narodowy Instytut Wolności
Odpada nam już 2022, ale jeżeli rozpoczniemy rejestrację od razu po 22 marca 2023, powinniśmy zmieścić się z opublikowaniem pierwszego sprawozdania do 15 lipca 2023 i wylądować na liście do 30 listopada. Pierwszy zastrzyk dofinansowania otrzymalibyśmy w połowie 2024.
6. Następne kroki
Musimy zestawić nasze obecne praktyki z wyżej wymienionymi wymaganiami i przygotować “pakiet” pytań, który mógłby nam np. sprawdzić OPUS. Do 22 marca 2023 potrzebujemy mieć naszykowaną listę kroków do podjęcia, aby uzyskać status OPP. Niestety bylibyśmy pierwszym HSem decydującym się na taki proces, więc nie mamy istniejącej “ścieżki” rejestracji.
Po sprawdzeniu naszych informacji u prawników, będziemy musieli naszykować poniższe dokumenty:
- KRS-Z20 - https://www.gov.pl/attachment/ae5dcd2c-dcab-4a5e-a38f-9b3126e16c09 - spis załączników, de facto nic nie zmieniamy w rejestracji
- KRS-W-OPP - https://arch-bip.ms.gov.pl/Data/Files/_public/bip/krs/formularze/krs_form_w_opp.rtf - należy dobrać PKD i opisać nasze działalności i doprecyzować czy są odpłatne czy nie.
Do tego każdy członek będzie musiał wypełnić m.in. zaświadczenia o niekaralności: 3 punkt w Jak zarejestrować status OPP - krok po kroku - Poradnik - ngo.pl
Taka paczka powinna starczyć, aby zarejestrować nas jako OPP w KRS. Następnie trzeba będzie do 15 lipca 2023 wypełnić sprawozdania finansowe i merytoryczne za 2022. Chyba.